Elazar Benyoëtz – Światło jego pytań

Aforyzmy

Co słowo oświetli, zdanie musi objaśnić

Zadanie myślenia: uczynić dającym się pomyśleć

Ideę prześwietlił jej własny cień

Granice, które znamy, już przekroczyliśmy

Jeśli coś ci nie gra, musisz się nastroić

Prawdę się popiera dowodami, a nie dowodzi poparciem

Co chce trwać, nie może stać w miejscu

We śnie konwencje nie zmrużają oka

Odnaleziony Bóg jest zawsze straconym Bogiem, a nie tym poszukiwanym

Taki obraz: Drzewo Poznania i każdy stoi na innym liściu

Dobro jest strefą chronioną przez zło

Wolność słowa zapobiega zniewolonym myślom

Jeśli brak ci bożego daru, musi wystarczyć co łaska

Podrzędność błaga o zrozumienie, potęga je narzuca

Kto widzi światełko w tunelu, temu krzyżyk na drogę

Nadzieja – rozbłysk gasnący z prędkością światła

Pokój istnieje tylko wtedy, gdy ludzie nie tylko sprzeciwiają się wojnie, ale także

zwycięstwu

Dopóki milczysz, nadal masz coś do powiedzenia

Milczenie innych rozumie się pod warunkiem, że można je znieść

Najczęściej pytania nie chcą, żeby na nie odpowiadać, tylko żeby przez nie przejrzeć

Humor – iskierka w czarnej rozpaczy

Każdą Viktorię trzeba wyptaszkować

Gdy już znajdziesz, łatwiej będzie ci szukać

     przełożył z niemieckiego Paweł Marcinkiewicz

Elazar Benyoëtz (właściwie Paul Kloppel) – pisarz urodzony w 1937 roku w Wiener Neustadt w rodzinie austriackich Żydów, uważany za mistrza jerozolimskiej niemczyzny. Gdy miał rok, jego rodzice wyemigrowali z nim do ówczesnej Palestyny.  W 1959 roku zdał egzamin na rabina, ale nigdy nie pracował jako rabin. W 1962 roku Benyoëtz wyjechał do Niemiec, gdy nie było jeszcze stosunków dyplomatycznych między Niemcami a Izraelem. W Izraelu był za to ostro atakowany, jako Ocalony, który chciał zamieszkać w kraju odpowiedzialnym za Szoa. Dla niego była to potrójna podróż: do Niemiec, do języka niemieckiego i do Mojżesza Mendelssohna, ważnego filozofa oświecenia. Dzięki Fundacji Forda Benyoëtz rozpoczął w Niemczech projekt badawczy, który filozof Theodor W. Adorno pochwalił jako ważny i produktywny: opisanie żydowskiego wkładu w niemieckie piśmiennictwo aż do czasów współczesnych. Dzieło to dostępne jest w 21 tomach pod tytułem Bibliographia judaica i wymienia wszystkich żydowskich autorów, którzy kiedykolwiek opublikowali jakikolwiek tekst w języku niemieckim. W 1969 roku Benyoëtz powrócił do Izraela, ale mimo iż debiutował w języku hebrajskim, od prawie 60 lat pisze niemal wyłącznie po niemiecku. Mieszka obecnie w Tel Awiwie i Jerozolimie, jest stałym gościem na spotkaniach autorskich w Niemczech, a jego literatura – głównie aforyzmy – staje się coraz bardziej obecna w świecie niemieckojęzycznym. Od 2017 roku wydawnictwo „Königshausen & Neumann” wznowiło około dziesięciu jego książek oraz opublikowało kilka nowych. Tylko w 2021 roku ukazały się Finden macht das Suchen leichter, Die Zukunft sitzt uns im Nacken oraz Fazittert. Eine Spätlesung. Aforyzmy  pochodzą z przygotowywanej do druku książki Benyoëtza W świetle pytań, która ukaże się w przyszłym roku w przekładzie Pawła Marcinkiewicza.